Kumar Bağımlılığı Hastalığının Çözümü:

 Yeşilay Danışmanlık Merkezleri (YEDAM)

Kumar bağımlılığı, yalnızca bireyleri değil, aileleri ve toplumları da derinden etkileyen bir sorun olarak her geçen gün yaygınlaşıyor. Özellikle sanal kumarın yükselişiyle birlikte bağımlılık oranlarında ciddi bir artış gözlemleniyor. Bu bağımlılık, kişilerin maddi kayıplara uğramasıyla birlikte aile ilişkilerinde bozulmalar, duygusal çöküşler ve sosyal izolasyon gibi sonuçlar doğuruyor. Yeşilay, bu tehlikeli süreci durdurmak amacıyla Yeşilay Danışmanlık Merkezlerinde (YEDAM) tamamı bağımlılık alanında çalışan uzman psikolog ve sosyal hizmet uzmanlarından oluşan ekipler ile bağımlı bireylere ve bağımlı bireylerin yakınlarına ücretsiz psikoterapi ve sosyal destek hizmeti veriyor.

Türkiye’nin 81 ili ve KKTC’de olmak üzere toplam 107 YEDAM bulunuyor. YEDAM’a 115 Danışma Hattı üzerinden ulaşılabiliyor. Bağımlı ve bağımlı yakınları, Yeşilay Danışmanlık Merkezinden aldığı destekle hayata yeniden tutunuyor, renklerini yeniden kazanıyorlar. 2015 yılından bu yana hizmet veren YEDAM’larda şu ana kadar gerçekleştirilen görüşme sayısı 316 bin.

Son yıllarda, kumar bağımlılığı sebebiyle Yeşilay Danışmanlık Merkezleri’ne yapılan başvurularda ciddi bir artış yaşanıyor. YEDAM’a gelen başvuruların %37’si kumar bağımlılığı nedeniyle gerçekleşiyor. Bu oran, madde bağımlılığı nedeniyle yapılan başvurulara yakın seyrediyor. Türkiye genelindeki 107 adet Yeşilay Danışmanlık Merkezinin %34’ünde ise kumar bağımlılığı rehabilitasyon süreçlerine dahil olan danışan sayısı, diğer bağımlılık türlerinin önüne geçmiş durumda. Bir diğer önemli istatistik ise danışanların %75’inin arkadaşlarında da kumar oynama davranışı görülmesi.

Kumar, bireylerin hem maddi hem de psikolojik sağlığını olumsuz etkilerken, aile içi ilişkilerde de derin yaralar açıyor. Meslek ayırt etmeksizin doktor, işçi, asker gibi farklı meslek gruplarındaki bireylerde de kumar bağımlılığı sıkça görülüyor. Bu durum, kumarın toplumun her kesimini etkileyen ciddi bir sorun olduğuna işaret ediyor.

Kumarın Aile ve Toplum Üzerindeki Etkileri

Kumar oynama bozukluğu, maddi zorluklar, aile içi çatışmalar, duygusal çöküşler ve sosyal bağların zayıflaması gibi olumsuz sonuçlar doğuruyor. 2023 yılında YEDAM’a başvuran kadınların sayısı, 2022’ye kıyasla iki katına çıktı. Bu artış, kumar bağımlılığının yalnızca erkeklere özgü olmadığını ve toplumun her kesimini etkilediğini ortaya koyuyor. Ayrıca, bağımlılıkla mücadele edenlerin %51’i spor bahisleriyle başlayarak, daha sonra casino oyunlarına yöneliyor ve bağımlılıkları derinleşiyor.

Kumar bağımlılığının bir diğer önemli noktası, kazancın hızla karşılanması beklentisi. Öte yandan, kumarda yaşanan maddi kayıplar, onları daha fazla risk almaya itiyor. İyileşmek için harekete geçmekteki gecikmenin önemli bir nedeni ise, “ayıp olur” ya da “adı kötü anılır” gibi toplumdaki yaygın önyargılar. Oysa bağımlılık sorunu yaşayanların en kısa sürede uzman desteği alması, iyileşme sürecini de hızlandırıyor.

Yeşilay Genel Başkanı Doç. Dr. Mehmet Dinç: “YEDAM’larda Türkiye'ye özgü geliştirdiğimiz bir bağımlılık psikososyal destek modeli uyguluyoruz”

Yeşilay Genel Başkanı Doç. Dr. Mehmet Dinç, kumar bağımlılığına karşı sundukları çözümün bireyler ve ailelere yönelik psikoterapi ve sosyal destek hizmeti sunmak olduğunu belirtti. Dinç, “Yıllara dayanan araştırmalar ve pratik deneyimlerle geliştirdiğimiz özel rehabilitasyon yöntemlerimiz, kumarın psikolojik tetikleyicilerine odaklanıyor ve bireylere sağlıklı başa çıkma becerileri kazandırıyoruz. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ve Motivasyonel Görüşme Teknikleriyle, kumar oynama isteğiyle nasıl başa çıkılacağını öğretiyoruz.” dedi.

Dinç ayrıca, aile terapisinin önemine dikkat çekerek, “Kumar bağımlılığı sadece bireyi değil, tüm aileyi etkileyen bir sorundur. YEDAM’da sunduğumuz aile terapileri, rehabilitasyon sürecine ailelerin de dahil edilmesi, finansal yönetim becerilerinin kazandırılması ve aile içi güvenin yeniden inşa edilmesini içeriyor. Ailelerin bu sürece dahil edilmesi, iyileşme oranlarını ciddi şekilde artırıyor.” ifadelerini kullandı.

YEDAM’da Sunulan Destekler ve Terapiler

YEDAM’da kumar bağımlılığıyla mücadele eden bireylere ve ailelerine, ücretsiz bireysel ve grup terapileri sunuluyor. 18 oturumdan oluşan bireysel terapiler ve 5 oturumdan oluşan aile grup terapileri, bağımlılıkla mücadelede güçlü bir destek sağlıyor. Grup terapisine katılan bireyler, yalnız olmadıklarını fark ederek rehabilitasyon sürecinde dayanışma ortamı oluşturuyor.

Bir yıllık düzenli psikolojik destek programını tamamlayan bireylerde, iyileşme oranlarında gözle görülür bir artış sağlanıyor. İyileştirilmeyen kumar bağımlılığı, borçlanma, iş kaybı ve yasal sorunlar gibi ciddi sonuçlar doğurabiliyor. Yeşilay, kumar bağımlılığıyla mücadele etmek ve rehabilitasyona erişimi kolaylaştırmak amacıyla çalışmalarını sürdürmeye devam ediyor. Alanında uzman psikolog ve sosyal hizmet uzmanları, bağımlılıktan kurtulma yolunda kişilere rehberlik ediyor. Ayrıca adım adım sağlıklı bir yaşam yolunda destek veriyor. Doç. Dr. Mehmet Dinç, doğru destekle kumar bağımlılığının üstesinden gelmenin mümkün olduğunu vurgulayarak, Yeşilay’ın bu mücadelede kişilerin ve ailelerin yanında olduğunu belirterek, 115 numaralı destek hattından 7 gün 24 saat danışmanlık alabileceklerini ifade etti.

Kamuoyuna Önemli Çağrı

Doç. Dr. Mehmet Dinç, aile terapisinin kumar bağımlılığını önlemedeki katkısını şu sözlerle ifade etti: “Bağımlı ve bağımlı yakınları 115 Danışma Hattı’mızı arayarak YEDAM’dan randevu alabilir ve bu hizmetten ücretsiz faydalanabilirler. Aile terapisi, kumar bağımlılığının yalnızca bireyi değil, tüm aileyi etkilediğini göz önünde bulundurarak tasarlandı. YEDAM’da ailelere sunduğumuz destek, kumar oynayan bireyin rehabilitasyon sürecine dahil edilmesi, finansal yönetim, sınırların belirlenmesi ve güvenin yeniden inşa edilmesi gibi kritik konuları içeriyor. Ailelerin bu sürece dahil edilmesi, iyileşme oranlarını ciddi şekilde artırıyor. Kumar bağımlılığı, bireysel bir sorun olmaktan öte, ailevi ve toplumsal bir sorundur. Ancak doğru destekle iyileşme mümkündür. Kumar bağımlılığı problemine yakalanmış kardeşlerimize bu işin tedavisi olduğunu, çözümü olduğunu, yolun sonu olmadığını ifade etmek istiyoruz. Beraber bu problemi çözelim istiyoruz, biz yanlarındayız, uzman arkadaşlarımız yanlarında. Türkiye’nin her yerinde, bu kardeşlerimizi hayata döndürmek ve problemlerini çözmek için hizmetlerindeyiz”.

Kumar Oynama Bozukluğu Verileri (Kaynak: Yeşilay Danışmanlık Merkezleri)

-Başvuru yapan kişilerin yaş ortalaması 34 

-Başvuru yapan kişilerin %97’si erkek

-Başvuru yapan kişilerin %53’ü evli

-Başvuru yapanların %85’inin eğitim düzeyi lise ve üzeri 

-Kumar oynama davranışı bireylerde, %67 oranında spor bahisleri oynama ile başlıyor ve yaş ortalaması 21,31 

-Kumar oynama davranışını sürdüren bireylerin, en sık oynadığı kumar çeşidi %51 oranıyla spor bahisleri olurken, ikinci sırada %40 oranıyla casino oyunları yer alıyor.