SENELİK İZİN PERSONELİN HAKKIDIR ve İZİN HAKLARINI KULLANMALIDIR.
Yıllık İzin Nedir?
Bir iş sözleşmesi ile işverene karşı bağımlı olarak iş gören işçinin, uzun çalışma süreleri ve çalışma hayatının zorlu koşulları sebebiyle ruhen ve fizikken güç kaybetmesi nihayetinde, iş ilişkisinin devamı şartıyla en az bir yıl süreyle çalışmasını tamamlaması halinde işçiye işveren tarafından verilen yıllık ücretli izin hakkıdır.
Yıllık izin Anayasa’nın 50. Maddesinde güvence altına alınan bir dinlenme hakkıdır. 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 53. Maddesi hükmü ile de asgari izin süreleri düzenlenmiş olup, bu süreler çalışan lehine toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.
Yıllık Ücretli İzin Hakkı Ne Zaman Elde Edilir?
İş kanununa göre işçilerin hak edeceği senelik izin süreleri işçilerin aynı işverene ait bir veya birkaç işyerinde sahip oldukları kıdem sürelerine göre belirlenmektedir. İşe giriş tarihi itibariyle deneme süresi dâhil bir yılı dolduran personel yıllık izin kullanmaya hak kazanırlar.
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 53. Maddesinde “İş yerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir, denilmektedir”
Personele verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beşinci yıl dâhil) olanlara on dört günden,
b) Beş yıldan fazla on beş yıldan az olanlara yirmi günden,
c) On beş yıl (on beşinci yıl dâhil) ve daha fazla olanlara yirmi altı günden,
az olamaz. Senelik izin süresi içinde bulunan hafta tatili, bayram ve genel tatil günleri senelik izin süresine ilave edilir. Örneğin 14 gün + Pazar günü = 15 gün gibi…
Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır.
Ancak on sekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
İşçi, senelik izin hakkından feragat edebilir mi?
İşçinin çalışırken yıllık izin kullanmak yerine ücret isteme hakkı bulunmuyor. Yıllık izin hakkı anayasal temeli olan bir dinlenme hakkı olarak kabul edildiği için işçi kendi isteğiyle bile olsa yıllık izin hakkından feragat edemez.
Kullanılmayan senelik izin hakları yanar mı?
Senelik izin hakkı bulunan çalışan bu hakkını kullanmak için işverenden yazılı talep de bulunur. İşveren de çalışanın bu talebini değerlendirerek talep ettiği tarihler arası iznini kullandırır ya da uygun bir zaman diliminde iznini kullandırır.
İş Kanunu’na göre, çalışırken kullanılmayan yıllık izin ücretleri, iş sözleşmesinin herhangi bir sebeple sona ermesi halinde, son ücret üzerinden hesaplanarak ödenir.
İş akdinin ne şekilde sona erdiğinin, işçinin haklı olup olmadığının hiçbir önemi yoktur. İşveren haklı sebeple işten çıkarsa da işçi hiçbir gerekçe göstermeden istifa ederek işten ayrılsa da kullanılmayan ücretsiz izinlerin parasının ödenmesi gerekir.
Yıllık izinlerin kullanıldığını ispatlama yükümlülüğü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri, imzalı izin formu gibi belgelerle kanıtlamak zorundadır.